🌴Đối với người dân phương Nam, dừa nước là loài cây vô cùng quen thuộc. Là loài duy nhất trong họ cau sống được tại các vùng đầm lầy, ở nước ta dừa nước mọc thành rừng thành bãi dọc các kênh rạch, cửa biển đã trở thành hình ảnh đặc trưng của một vùng. Có lẽ vì vậy, nên dừa nước đã đi vào đời sống văn hoá tinh thần của người miền Nam như một loài cây mà người mở cõi phải “mang ơn”. “Ghi công” ba loài cây quý thời mở đất, ca dao còn có câu:
Mắm trước, đước sau, tràm theo sát.
Sau hàng dừa nước mái nhà ai.
🌴Không chỉ gắn liền với đời sống sinh hoạt sản xuất với vô số công dụng như trái chín làm thức ăn, tàu lá lợp nhà, làm rổ rá, thân cây làm chất đốt, làm rừng phòng hộ chống sạt lở… từ lâu người dân cũng đã biết tận dụng dừa nước làm ra nhiều thứ đồ chơi xinh xắn hấp dẫn bao thế hệ trẻ nhỏ mà trong đó không thể không nhắc đến: cào cào lá dừa.
🌴Lá dừa làm cào cào lá dừa phải là lá non có màu vàng tươi, còn chưa bung ra khỏi bắp. Những lá dừa non này vừa có màu vàng đẹp mắt lại không bị mềm quá hay giòn quá, khi gấp dễ bị gãy. Cào cào gấp không khó, người lớn khéo tay học tầm hai ba lần là biết. Nhưng tụi nhỏ thì thấy đây là một công trình kỳ công lắm, phải mất dăm hôm với một mớ lá dừa rách nát mới học được. Cào cào lá dừa thành hình, có đầu, thân ngực bụng, chân và cánh sinh động hệt như một con cào cào thật cỡ đại. Ngoài cào cào, người ta còn có thể biến tấu từ lá dừa ra lắm thứ thú vật chim muông. Nào con gà, nào con cá, rồi con chó, con thỏ, con cua…vừa ngộ nghĩnh, vừa đáng yêu làm bọn nhỏ mê tít.
🌴Ngẫm lại, những con cào cào, con gà, con cá gấp bằng lá dừa nước đã gắn liền với biết bao thế hệ trẻ con nông thôn lội ruộng tắm sông, cùng lũ bạn chạy chơi trên đồng thế mà bây giờ mất tăm mất hút. Tự nhiên thấy tụi nhỏ cũng thiệt thòi.
🌴Đồ chơi bằng nhựa tràn lan ngoài đường, chẳng biết ngồi gốc xuất xứ, chẳng biết độc hại ô nhiễm. Hằng năm, chỉ riêng Việt Nam đã thải ra khoảng 18 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó bao gồm cả rác thải từ đồ chơi và vật liệu nhựa khiến nguồn đất, nguồn nước bị ô nhiễm. Hơn nữa, nhiều đồ chơi kém chất lượng được sản xuất cẩu thả từ nhựa chưa qua xử lý có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ mà chính phụ huynh cũng không hề hay biết.
🌴Thời đại công nghiệp hoá, cuộc sống của con không thể tránh khỏi ảnh hưởng của bốn bề bê tông cốt thép, của thiết bị điện tử, nhưng tuổi thơ con không nên bị cuốn đi như thế. Cha mẹ vẫn có thể cho con chơi, con làm những đồ chơi thủ công đơn giản, an toàn và sáng tạo như cào cào lá dừa. Để con được biết chút hương của những đồng xanh bát ngát, có cào cào bay rào rào sau cơn mưa và những đêm xưa - từng thuộc về một thế hệ nào - lén má ngồi mày mò dưới ánh đèn, gấp cào cào với mớ lá dừa giấu kỹ trong tập vở.
🌴 Cha mẹ có thể tìm kiếm các lớp dạy gấp lá dừa ở khu vực Thành phố Hồ Chí Minh, như trang web Nghệ nhân xếp lá dừa nghệ thuât của cô Hà Tho, ủng hộ các nghệ nhân xếp lá dừa dạo dọc đường như chú Lê Minh tại Thành phố Hồ Chí Minh, cùng con tham gia các workshop dạy xếp lá dừa hoặc tự học xếp lá qua những video chi tiết trên mạng xã hội. Hiện nay lá dừa nước non cũng đã được bán online giúp phụ huynh dễ dàng mua về thực hiện.
Viết bởi Thanh Ly