🌱𝐇𝐨𝐚̣𝐭 đ𝐨̣̂𝐧𝐠 𝐩𝐡𝐚́𝐭 𝐭𝐫𝐢𝐞̂̉𝐧 𝐧𝐠𝐨̂𝐧 𝐧𝐠𝐮̛̃ 𝐨̛̉ 𝐧𝐚̆𝐦 đ𝐚̂̀𝐮 𝐭𝐢𝐞̂𝐧 𝐜𝐮̉𝐚 𝐭𝐫𝐞̉🌱 (𝐩𝐡𝐚̂̀𝐧 𝟏)
Giai đoạn 0-3 tuổi là một giai đoạn đặc thù. Ở giai đoạn này, ngôn ngữ được hình thành một cách căn bản.Trẻ từ nhỏ chỉ biết ê a, bập bẹ những âm thanh vô nghĩa, đến chỗ có được những âm thanh có nghĩa
❣️Giai đoạn 0 - 3 tuổi là một giai đoạn đặc thù. Ở giai đoạn này, ngôn ngữ được hình thành một cách căn bản. Trẻ từ nhỏ chỉ biết ê a, bập bẹ những âm thanh vô nghĩa, đến chỗ có được những âm thanh có nghĩa và tiến tới việc giao tiếp căn bản với mọi người như một thành viên xã hội chính thức. Đi từ giai đoạn tiền ngôn ngữ sang giai đoạn đầu của sự thụ đắc ngôn ngữ là điểm khác biệt của giai đoạn này. Vì vậy, cần có những hoạt động hỗ trợ phát triển ngôn ngữ cho giai đoạn này một cách khác biệt so với giai đoạn sau..
🌱Đ𝐚̣̆𝐜 đ𝐢𝐞̂̉𝐦 𝐧𝐠𝐨̂𝐧 𝐧𝐠𝐮̛̃ 𝐜𝐮̉𝐚 𝐭𝐫𝐞̉ 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐧𝐚̆𝐦 đ𝐚̂̀𝐮 𝐭𝐢𝐞̂𝐧 🌱
❣️Năm đầu tiên là giai đoạn tiền ngôn ngữ, trẻ học cách sử dụng bộ máy phát âm, tập lắng nghe và quan sát sự chuyển động của cơ quan phát âm của người nói.
❣️Giai đoạn từ 0 - 8 tháng tuổi được coi là giai đoạn tiền lý giải ngôn ngữ. Hoạt động ngôn ngữ của con người bao gồm hai phương diện là nghe và nói, hoàn toàn tương ứng với quá trình học tập mang tính tiếp thu và biểu đạt trong hoạt động ngôn ngữ của trẻ. Việc học hỏi ngôn ngữ phải tiếp thu trước rồi mới đến lý giải, cuối cùng là biểu đạt.
❣️Trẻ từ 0 - 8 tháng vẫn chưa biết nói chuyện với người lớn, gần như không thể lý giải được ngôn ngữ của người lớn, chưa có khả năng biểu đạt ngôn ngữ, hoạt động ngôn ngữ của trẻ chủ yếu là mang tính tiếp thu. Nhưng trẻ cũng đang chuẩn bị cho việc phát triển ngôn ngữ của mình. Một mặt, trẻ sẽ tự rèn luyện phát âm bằng cách ê a; mặt khác, trẻ cũng bắt đầu lý giải ngôn ngữ một cách mơ hồ, với tốc độ tiến bộ rất nhanh chóng, trẻ sẽ lý giải một số từ, câu cú nào đó thông qua ngữ âm, ngữ điệu kết hợp với các động tác cơ thể, vẻ mặt của người lớn hoặc một số vật thể thực mà người lớn giơ ra trước mặt. Biểu hiện ngôn ngữ của trẻ thông thường như sau:
Trẻ 3 tháng tuổi đã bắt đầu có các biểu hiện tích cực muốn "nói" mẹ có thể lắng nghe những âm thanh mà trẻ phát ra lúc dễ chịu, lúc vui vẻ. Ví dụ: a, ô, ư…
Từ khoảng tháng thứ 5 cho đến 1 tuổi, trẻ bước vào thời kỳ bập bẹ. Trẻ nhận biết được ngữ điệu của giọng nói, có thể phát ra những bập bẹ. Cụ thể:+ Âm bập bẹ không có nghĩa, không thể hiện nhu cầu của trẻ, chỉ có tác dụng luyện tập bộ máy phát âm.+ Âm bập bẹ có nghĩa, thể hiện nhu cầu của trẻ, gắn với những hoàn cảnh nhất định. Tuy nhiên, âm bập bẹ không ổn định giữa âm và nghĩa. Cùng là đòi ăn, những trẻ khác nhau có thể phát ra những âm thanh khác nhau: măm, măm, măm; mâm, mâm, mâm; ây, ây...
Từ 9 - 12 tháng là giai đoạn lý giải ngôn ngữ. Các nghiên cứu đã chứng minh, cho dù là đứa trẻ sơ sinh ở quốc gia nào, chỉ cần cơ quan phát âm phát triển bình thường, đồng thời có một môi trường ngôn ngữ thích hợp, bắt đầu từ tháng thứ 9 trở đi, trẻ sẽ bước vào giai đoạn lý giải ngôn ngữ của người lớn: trẻ có thể lý giải được một số từ, câu. Tuy nhiên, do các nhân tố di truyền, giáo dục, môi trường... sự khác biệt trong phát triển ngôn ngữ ở từng trẻ là tương đối lớn. Có trẻ 7 - 8 tháng tuổi đã có khả năng lý giải ngôn ngữ, có những trẻ phải hơn 1 tuổi mới bắt đầu. Điều này cần có sự quan sát tỉ mỉ và kiên trì dẫn dắt của người chăm sóc trẻ.
🌱𝐃𝐚̣𝐲 𝐭𝐫𝐞̉ 𝐧𝐡𝐚̣̂𝐧 𝐛𝐢𝐞̂́𝐭, 𝐭𝐚̣̂𝐩 𝐧𝐨́𝐢 🌱
💞Nói chuyện với trẻ, dẫn dắt trẻ phát âm, mẹ cũng phát âm theo để tăng thêm hứng thú phát âm của trẻ, cần kết hợp biểu cảm bằng giọng nói và nét mặt.
💞Lắng nghe các âm do trẻ phát ra và nhắc lại các âm đó để kích thích trẻ tiếp tục phát âm, ví dụ: ma ma, ba ba, bà bà, bập bập..
💞Dùng đồ vật, đồ chơi dạy trẻ nói theo. Dùng món đồ chơi mà trẻ thích để chơi đùa với trẻ, quan sát xem trẻ có thể dùng âm thanh biểu đạt trẻ mong muốn lấy món đồ chơi đó không.
💞Hát cho trẻ nghe các bài hát êm dịu, vui tươi để trẻ làm quen với các âm điệu khác nhau.
💞Khi làm việc không quên nói chuyện với trẻ. Bên cạnh đó, phát ra những âm thanh có liên quan đến hành vi nhằm tăng cường tính liên quan giữa ngôn ngữ và vật thực, thúc đẩy sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
💞Cho dù lúc cho trẻ ăn, tắm, massage hay thay tã, mẹ đều phối hợp hành động với ngôn ngữ, đồng thời phải nói một cách nhẹ nhàng, chính xác cho trẻ nghe.
Nói cho trẻ biết, mỗi loại đồ chơi đều có thể phát ra âm thanh tương ứng. Ví dụ: ô tô kêu bim, bim, bim; tàu hỏa kêu xịch, xịch, xịch; chuông xe đạp kêu kính coong, kính coong; cái trống kêu tùng... tùng... tùng…
Có thể treo một số bức tranh về động vật ở trong nhà, mẹ vừa bế trẻ ngắm nhìn bức tranh vừa chậm rãi miêu tả tiếng kêu của con vật đó cho trẻ nghe.
💞Thông qua việc gọi tên để tăng cường kích thích ngôn ngữ đối với trẻ. Khi trẻ biết ngồi, mẹ có thể để trẻ ngồi chơi đồ chơi, mẹ ngồi bên cạnh gọi tên trẻ, cho đến khi cứ nghe thấy mẹ gọi tên là trẻ biết quay về phía mẹ. Mẹ có thể dùng đồ chơi hoặc những cái ôm, hôn làm phần thưởng cho bé trẻ. Từ dưới 8 tháng tuổi, trẻ đã có thể dùng ngôn ngữ bằng tay hoặc các âm cơ bản để chào hỏi, tạm biệt... Vì vậy, mẹ có thể chủ động gọi và chào hỏi mỗi khi trẻ thức dậy.
🌾Như vậy là chúng ta đã tìm hiểu những đặc điểm ngôn ngữ của trẻ trong năm đầu tiên và một số hoạt động ngôn ngữ chúng ta có thể cùng làm với con ở nhà. Chúng ta không cần phải quá cầu kỳ trong việc chọn đồ chơi hay cách chơi mà có thể ứng dụng luôn những gì có xung quanh ta và những hoạt động chúng ta làm trong sinh hoạt hằng ngày. Chúc các mẹ có thời gian thật vui vẻ bên con và chúng ta cùng đón chờ phần tiếp theo nhé.
