Tại sao bạn lại quyết định dạy trẻ tiếng Việt?
Viết cho những bạn dạy con tiếng việt ở môi trường nước ngoài. Dạy con tiếng Việt ở nước ngoài sẽ khó khăn khi bạn không xác định được lý do tại sao bạn lại muốn duy trì ngôn ngữ Việt cho con.
Cộng đồng người Việt ở nước ngoài là một cộng đồng lớn, trải dài khắp nơi trên thế giới. Nhiều gia đình sau khi đã ổn định cuộc sống ở xứ người họ có nhu cầu nói chuyện với con bằng tiếng Việt và dạy con về văn hoá Việt. Nhiều bậc cha mẹ thường nghĩ mình nói được tiếng Việt thì con sẽ dễ dàng nói và hiểu tiếng Việt. Suy nghĩ này không có gì là khó hiểu nếu bạn đang sống ở Việt Nam khi môi trường tiếp xúc của trẻ phần lớn là môi trường nói tiếng Việt. Tuy nhiên, việc này sẽ hoàn toàn khác khi cả gia đình của bạn sống ở môi trường mà tiếng Việt không phải là ngôn ngữ chính được giao tiếp và con bạn không đi học theo hệ thống giáo dục Việt Nam.
Con nói được tiếng Việt là một điều đa số ai cũng muốn nhưng khi bạn quyết định duy trì việc giao tiếp và dạy con tiếng Việt bạn có bao giờ tự hỏi bản thân “ Tại sao bạn lại muốn con nói tiếng Việt” hay chưa?
Dạy con tiếng Việt ở nước ngoài sẽ khó khăn khi bạn không xác định được lý do tại sao bạn lại muốn duy trì ngôn ngữ Việt cho con. Trẻ cảm thấy không cần thiết và không hiểu lý do vì sao phải nói chuyện với ba me bằng tiếng Việt trong khi môi trường quanh trẻ mọi người đang nói một ngôn ngữ khác. Khi đó, bạn sẽ nói với trẻ hàng trăm lý do rằng trẻ phải nói chuyện được với gia đình ở Việt Nam. Trẻ phải nói chuyện vì bạn không hiểu ngôn ngữ trẻ nói nên trẻ phải nói tiếng Việt với bạn, và rằng trẻ không biết trẻ may mắn thế nào khi cha mẹ truyền cho trẻ món quà ngôn ngữ. Không bạn ạ! Trẻ chắc chắn sẽ không hề “thấu cảm”như bạn mong muốn. Bạn không thể nào bắt một đứa trẻ hiểu và yêu tiếng việt, biết văn hoá Việt nếu nó sống trong môi trường văn hoá ở châu Âu hay châu Mỹ. Trẻ cũng thừa biết bạn hiểu ngôn ngữ trẻ đang nói vì bạn đang sống ở xứ sở họ sử dụng ngôn ngữ đó mà . Bạn đi làm , giao tiếp với người địa phương bằng ngôn ngữ của họ. Nếu bạn không thừa nhận bạn biết ngôn ngữ mà trẻ đang nói thì bạn đang vô tình dạy trẻ nói dối. Mình chắc chắn với bạn một điều là bạn sẽ cảm thấy kiệt sức khi bạn ép trẻ phải học, nói tiếng Việt. Điều đó sẽ dẫn đến việc buông xuôi nếu bạn không còn sức nữa.
Học ngôn ngữ là việc phải học cả đời. Vì ngôn ngữ luôn vận động và phát triển. Ngay cả khi bạn đã thành thạo, biết đọc và viết tiếng Việt thì không có nghĩa là tiếng Việt chỉ dừng lại ở những gì bạn đã biết. Tiếng Việt là một ngôn ngữ sống, mà cái gì đang sống thì nó luôn biến đổi. Hằng ngày, các từ mới được sáng tạo ra liên tục. Nếu bạn không cập nhật, mình e rằng một ngày nào đó bạn cũng không hiểu những gì người Việt đang nói.
Khi đã xác định đây là một con đường dài bạn nên chuẩn bị cho mình một tâm thế và thái độ tốt. Bạn nên xác định lý do vì sao bạn lại muốn con học tiếng Việt. Câu hỏi này nghe có vẻ không khó nhưng khi suy nghĩ kỹ bạn sẽ thấy đây chính là mục tiêu để bạn đồng hành cùng con trên con đường học tiếng Việt. Bạn nên ghi ra giấy, cuốn sổ hoặc điện thoại những câu trả lời cho những câu hỏi dưới đây.
- Điều gì sẽ xảy ra khi con có thể nói tiếng Việt?
- Điều gì sẽ xảy ra khi con không thể nói được tiếng Việt?
- Điều gì sẽ không xảy ra khi con nói tiếng Việt?
- Điều gì sẽ không xảy ra khi con không thể nói tiếng Việt?
Một điều đáng mừng là tiếng Việt của chúng ta có hệ thống viết an- pha- bê. Vì vậy, khi dạy trẻ học ngôn ngữ Việt, chúng ta cũng không cần quá nhiều công sức để dạy trẻ hệ thống ký tự viết khác (ví dụ như hệ thống ký tự tượng hình). Khi bạn quyết định dạy con tiếng Việt bạn cũng cần lưu ý về tính thực tế của việc này. Thời gian, công sức bạn có thể dành cho con là bao nhiêu ? Mức độ thông thạo ngôn ngữ của con tỷ lệ thuận với việc bạn đầu tư thời gian, công sức để dạy con. Suy nghĩ về mục tiêu bạn muốn đạt được, bạn muốn con chỉ cần nghe hiểu những gì mẹ nói hay đọc thông viết thạo?
Dạy tiếng Việt cho con nên là một trải nghiệm vui, hấp dẫn và thoải mái. Hãy đồng hành với trẻ trên con đường khám phá tiếng Việt thay vì bắt ép trẻ phải học điều trẻ thấy không cần thiết hoặc không thích. Mình tin đó là một hành trình thú vị . Nó cho chúng ta khám phá và yêu lại tiếng Việt từ đầu theo một góc nhìn khác, hoàn toàn mới mẻ.
Bạn hãy trả lời trước khi nhìn xuống những gợi ý vì chúng có thể làm ảnh hưởng tới suy nghĩ của bạn.
Một số trả lời mang tính chất gợi ý.
Điều gì sẽ xảy ra khi con có thể nói tiếng Việt? Khi con có thể nói tiếng Việt thì đầu tiên là con nói chuyện được với cha mẹ, hiểu được tâm tư của cha mẹ, giao tiếp được với gia đình ở Việt Nam. Con hiểu được văn hoá Việt Nam , cha mẹ có thể trò chuyện, hàn huyên với con bằng tiếng Việt, kể cho con nghe những trò chơi dân gian, những mẩu chuyện cười, những bài hát, bài thơ mà nếu con không hiểu tiếng Việt khó lòng mà hiểu được những tri thức trên. Con sẽ tận dụng được lợi thế của việc nói được tiếng Việt và dễ dàng trở về Việt Nam sinh sống, làm việc. Con sẽ không mất thời gian nhiều để hoà nhập. Con vẫn có thể dạy lại cho con của con ngôn ngữ tiếng Việt, tiếp nối cha mẹ.
Điều gì sẽ xảy ra khi con không thể nói được tiếng Việt? Khi con không nói được tiếng Việt, mọi giao tiếp, trò chuyện, hàn huyên với cha mẹ sẽ trở nên khó khăn hơn, vì nhiều thứ trong cuộc sống cha mẹ không thể diễn tả hết được bằng ngôn ngữ khác nhất là ngôn ngữ đó cha mẹ không phải là người bản ngữ. Con cũng không thể giao tiếp được với người thân gia đình ở Việt Nam. Con không hiểu được văn hoá cũng như con cũng sẽ có ít cơ hội hoà nhập sâu sắc hơn nếu sinh sống & làm việc tại Việt Nam sau này
Điều gì sẽ không xảy ra khi con biết được tiếng Việt? Con sẽ không gặp trở ngại gì khi về Việt Nam mà không cần có sự giúp đỡ của mẹ hay người phiên dịch nào đó (có thể là bạn bè, anh chị em họ). Cha mẹ không cần phải giải thích mọi thứ cho con , con không cảm thấy mình đứng ngoài cuộc nói chuyện , con không cảm thấy xấu hổ hay ngượng với sốc văn hoá vì con đã biết & hiểu nó. Con trân trọng văn hoá & nguồn cội của cha mẹ
Điều gì sẽ không xảy ra khi con không biết tiếng Việt? Con không có sự kết nối vững chắc giữa con & gia đình ở Việt Nam. Con sẽ không có khả năng kể những câu chuyện của con ở trường, tuổi thơ của con ở nước ngoài làm gì cho ông bà nghe. Con sẽ không thực sự hiểu & trân trọng nguồn cội của cha mẹ. Con sẽ không thấy biết ơn & trân trọng việc cha mẹ cho con một món quà vô giá là ngôn ngữ - thứ mà con có thể truyền lại cho con của mình.
